رباط صلیبی خلفی (PCL) در عمق مفصل زانو و پشت رباط صلیبی قدامی قرار دارد و بزرگتر و قویتر از رباط صلیبی قدامی (ACL) می باشد. این رباط قسمت پایین استخوان ران را به بالای استخوان ساق متصل می کند و وظیفه آن جلوگیری از لغزش رو به عقب استخوان ساق بر روی استخوان ران می باشد.

آسیب رباط صلیبی خلفی معمولا از طریق اعمال ضربه به بخش بالای ساق ایجاد می شود. در مسابقات ماشین سواری این آسیب از طریق برخورد مستقیم به داشبورد ماشین ایجاد می شود. در ورزشهای دیگر برخورد ورزشکار به زمین با زانوی خمیده بطوریکه قسمت بالای ساق ابتدا با زمین تماس پیدا کند ایجاد می شود.

یک مطالعه علمی تخمین زده که آسیب رباط صلیبی خلفی بیش از 20 درصد آسیب لیگامانهای زانو را تشکیل می دهد اما اغلب تشخیص آن نادیده گرفته می شود به این دلیل که بیشتر مردم بدون رباط صلیبی خلفی نیز بصورت عادی فعالیت می کنند. تشخیص دقیق پارگی رباط صلیبی خلفی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد زیرا که عدم شناسایی آن باعث انحطاط و ناپایداری زانو در سالهای بعدی می شود.

علائم و نشانه های پارگی رباط صلیبی خلفی

برعکس آسیب رباط صلیبی قدامی, افراد آسیب دیده در این نوع از آسیب دیدگی معمولا درد و ورم زیادی را تجربه نمی کنند. اینگونه افراد معمولا احساس گنگی از ناپایداری و عدم امنیت در زانوی خود احساس می کنند. افرادی که آسیب PCL دیرینه ای دارند که برای مدت دیرینه ای شناسایی نشده است ممکن است احساسی از درد در اطراف کپسول زانوی خود داشته باشند.


ملاحظات ایمنی پیش از ورزش برای درد زانو


روشهای فیزیکی زیادی جهت تشخیص آسیب رباط صلیبی خلفی وجود دارد. یکی از روشهای رایج استفاده از تست Posterior Drawer می باشد. در این تست بیمار ابتدا به پشت می خوابد و سپس زانو به زاویه راست خم می شودو کف پا بر روی میز پهن می شود. در حالت نرمال پلاتوی تیبیا باید 1 سانتی متر جلوی کندیل فمور باشد. در این حالت میزان آسیب دیدگی از طریق تشخیص میزان عقب رفتگی روی تیبیا مشخص می شود.

  • عدم آسیب دیدگی : در این حالت پلاتوی تیبیا 1 سانتیمتر جلوی کندیل فمور است پس آسیبی وجود ندارد
  • گرید یک: پلاتوی تیبیا به سمت عقب رفته اما در مقابل کندیل فمور قرار دارد
  • گرید دو: پلاتوی تیبیا به سمت عقب رفته و همسطح کندیل فمور می باشد
  • گرید سه: پلاتوی تیبیا بقدری عقب رفته که پشت کندیل فمور قرار گرفته است

استفاده از تصاویر اشعه ایکس جهت نفی شکست PCL مفید می باشد. استفاده از MRI جهت تشخیص دقیق مناسب است هرچند برای مواردی که آسیب رباط صلیبی خلفی دیرینه ای وجود دارد MRI ممکن است یک رباط صلیبی خلفی نرمال را نشان دهد در حالیکه سستی در این رباط وجود دارد.

درمان پارگی رباط صلیبی خلفی

توصیه درمانی آسیب رباط صلیبی خلفی متفاوت می باشد. به هرحال, تعدای از توصیه های رایج و معقول در زیر آورده شده است.

  • برای موارد آسیب گرید یک و دو درمان غیر جراحی در نظر گرفته می شود که شامل تمرین شدید استقامت عضله چهار سر ران و حفظ بازه حرکتی زانو می باشد. فرد بیمار ممکن است پس از اینکه استقامت عضله چهار سر و همسترینگ به 90 درصد طرف مقابل رسیده باشد به فعالیت ورزشی بازگردد که مدت 4 تا 6 هفته طول می کشد.

فرد بیمار باید به مدت 2 سال با تصاویر اشعه ایکس و اسکن استخوان بمنظور چکاپ وضعیت مفصل تحت نظر باشد. اگر علائم اولیه انحطاط مفصل همچنان در اسکن باشد باید عمل بازسازی PCL انجام بگیرد.

  • در آسیب گرید سه فرد آسیب دیده باید تحت عمل بازسازی PCL قرار بگیرد. قبل از عمل فرد آسیب دیده باید با فرآیند توانبخشی استقامت عضلات و بازه حرکتی مفصل را بازیابی کند. (پیش توانبخشی)
  • برای زمانی که رباط کاملا پاره شده است باید عمل جراحی صورت بگیرد.
  • در موارد خیلی شدید که ساختارهای دیگر نیز آسیب دیده اند باید علاوه بر بازسازی PCL ساختارهای دیگر هم درمان شوند.

بعد از عمل جراحی فرآیند توانبخشی تحت نظر فیزیوتراپ از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. اولین هدف فیزیوتراپ کاهش درد و ورم می باشد که این کار با استفاده از کیسه های یخی بمدت هر 20 دقیقه در هر دو ساعت مناسب می باشد زیرا که باعث کاهش ورم و مانع از خونریزی بافتهای داخلی می شود.


ورزشهای کششی و حرکتی زانو

تمرینات بدنسازی برای تقویت زانو

ورزش با توپ جیم بال برای مفصل زانو


به طور مرسوم بعد از عمل بازسازی, رباط متقاطع خلفی زانو را بمدت یک ماه بدون حرکت باقی می گذارند. اما امروزه بعضی از جراحان یک هفته بعد از عمل شروع به بازیابی حرکت زانو می کنند. به هرحال بسته به نوع عمل بیمار باید از عصا و زانو بند مناسب استفاده کند.

پیشگیری از آسیب رباط صلیبی خلفی

از ورزش کردن هنگام خستگی باید پرهیز شود و همچنین تمرینهای حس عمقی با تخت های تعادلی گردان باعث بهبود تحرکات عصبی می شود و باعث کاهش احتمال آسیب دیدگی می شود.