سبد خرید خالی است!
آسیب های ناحیه کمر
سیاتیک ممکن است که هم بادرد و هم بدون درد کمر همراه باشد. سیاتیک وضعیتی است که در آن درد, ضعف و تغییر احساس در قسمت باسن, همسترینگ, عضله ساق و یا پا در نتیجه رنجش عصب سیاتیک ایجاد می شود.
عصب سیاتیک از قسمت پایین ستون فقرات به سمت پشت هر دو پا کشیده می شود. علائم سیاتیک از گرفتگی ملایم عضلات همسترینگ و ساق پا تا درد بصورت تیر کشیدن در باسن و همسترینگ تا پا متغیر می باشد.
سیاتیک نوعی از رادیکولوپاتی ( درد, ضعف یا تغییر حس در طول توزیع عصب) می باشد که معمولا با رنجش ریشه عصب واقع در پایین کمر ایجاد می شود, اگرچه دلایل دیگری برای بروز سیاتیک وجود دارد. سیاتیک بطور جدی سلامتی و کیفیت زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد و حدود 40 درصد مردم از نوعی سیاتیک در طول زندگی خود رنج می برند.
اگرچه علت وقوع سیاتیک در ستون فقرات می باشد اما همه مبتلایان, کمر درد تجربه نمی کنند و علائم در افراد مختلف متفاوت می باشد. مشکل ممکن است بصورت درد همزمان پا و کمر و یا فقط درد پا نمایان باشد. سیاتیک ممکن است درنتیجه آسیب مفصل فاست در بخش پایینی کمر, مشکل مفصل ساکروایلیاک و یا رنجش عصب سیاتیک در باسن (سندروم پیریفورمیس) ایجاد شود, اما عمده دلیل آن مربوط به فتق دیسک می باشد.
دیسک کمر در بین هریک از مهره های کمر قرار دارد. این دیسک ها متشکل از یک لایه سخت فیبری خارجی که اطراف یک هسته ژله مانند را احاطه کرده است می باشد. استفاده نادرست و بیش از حد از کمر در فرآیندهای نظیر نشستن طولانی, خم شدن, بلند کردن اجسام, و فعالیت های ورزشی منجر به انحطاط لایه خارجی دیسک می شود که اگر این انحطاط زیاد باشد باعث بیرون افتادگی هسته ژله ای از دیسک می شود.
چنانچه هسته ژله ای از دیسک بیرون بریزد, ایجاد درد ممکن است بصورت شدید و ناگهانی باشد. اگر جهت پرولاپس به پشت و پهلو باشد باعث فشار بر ریشه عصب می شود. در رایج ترین حالت, ریشه عصب متاثر شده باعث ایجاد درد در عصب سیاتیک می شود که در نتیجه منجر به سیاتیک می شود که این امر منجر به ایجاد درد در باسن, همسترینگ, پشت زانو و ساق و یا پاشنه می شود.
عموما فتق دیسک عامل اصلی ایجاد درد سیاتیک تلقی می شود. هرچند مطالعات اخیر نشان داده اند که این تنها دلیل ممکن نیست. بعنوان مثال, سیاتیک در بعضی از بیماران با فتق دیسک آشکار در اسکن م آر آی مشاهده نشده است. علاوه بر آن میزان شدت علائم سیاتیک اغلب به اندازه فتق دیسک مربوط نمی باشد. این یافته ها این فرضیه که دلایل دیگری نیز باعث فتق دیسک می شود را محتمل می شمارد.
علائم و نشانه های سیاتیک
همانطور که در قبل اشاره شد علائم سیاتیک از گرفتگی ملایم عضلات همسترینگ و ساق پا تا درد بصورت تیر کشیدن در باسن و همسترینگ تا پا متغییر می باشد.
در بعضی موارد, فلکشن کمر (خم شدن به جلو) باعث افزایش فشار بر روی دیسک می شود که موجب پرولاپس مواد دیسک می شود. این امر به این معنا می باشد که هرگونه خم شدن به سمت جلو مانند پوشیدن و در آوردن کفش عموما باعث بدتر شدن شرایط و در نتیجه درد سیاتیک می شود. علاوه بر خم شدن, نشستن برای مدت زمان طولانی باعث افزایش فشار بر روی دیسک می شود مانند نشستن در کتابخانه یا سینما یا تئاتر یا رانندگی طولانی مدت باعث تشدید سیاتیک در افراد می شود. همچنین بلند کردن اجسام باعث رنجش ریشه عصب می شود. بلند کردن اجسام برای افرادی که دارای بچه کوچک می باشند و باید متناوبا آنها را بغل کنند باعث وخیم تر شدن درد می شود.
ترکیبی از فاکتورهای مکانیکی و ورمی که در شکل گیری سیاتیک نقش دارد به این معنی می باشد که پیدایش مشکل همیشه بطور مستقیم نمی باشد. اسکن MRI می تواند تصویری از وجود فتق دیسک و همچنین اندازه و جهت پرولاپس فتق دیسک ارائه دهد. البته همانطور که پیشتر گفته شد اندازه و جهت پرولاپس تاثیری در میزان درد گزارش شده از سوی بیمار ندارد. در واقع افراد با وجود فتق دیسک آشکار در تصویر MRI می تواند دردی نداشته باشد, در حالیکه افراد بدون نشان فتق دیسک در تصویر MRI ممکن است دارای درد شدید و ضعف عضلانی باشند.
ملاحظات ایمنی پیش از ورزش برای درد کمر
حرکات کششی و بدنسازی با توپ جیم بال برای درد کمر
بنا به این دلایل, تستهای تشخیصی بیشتر اطلاعات ارزشمندی برای تیم پزشکی تهیه می کند. الکترومایوگرافی سوزنی (EMG) فعالیت های الکتریکی فیبرهای عضلانی را ضبط می کند. در این روش یک سوزن به عضله هایی که بوسیله عصب سیاتیک تغذیه می شود وارد می شودکه یکم ناراحت کننده است ولی قابل تحمل می باشد. استفاده از این روش, اطلاعات مفیدی در مورد آسیب ریشه عصبی می دهد.
متناوبا, در مطالعات هدایت عصبی (NCS) از یک محرک غیرتهاجمی بصورتی که یک پالس کوچک به عصب جانبی وارد می شود و پاسخ توسط الکترودها ضبط می شود استفاده می شود. سرعت انتقال عصب بطور دقیق می تواند اندازه گیری شود بطوریکه عصب سالم سرعت انتقال سریعتری در مقایسه با عصب معیوب دارد.
بطور کلی, هر فردی که احساس درد در کمر خود دارد و هریک از علائم زیر را در خود حس می کند بهتر است که هر چه سریعتر با پزشک خود مشورت کند:
· سابقه جراحت قبلی مانند افتادن یا تصادف ماشین
· افراد زیر 20 سال و بالای 55 سال که برای اولین بار احساس کمر درد در خود حس می کنند.
· افرادی که سرطان دارند یا سابقه سرطان دارند
· کاهش وزن غیر توجیح و ناگهانی
· استفاده دراز مدت از داروهای استروئیدی
· ضعف دستگاه ایمنی- سابقه استفاده از داروهای IV
· بی حسی و ضعف در پا
· درد بی امان
· مشکلات مثانه و روده
· تب
درمان سیاتیک
استفاده از داروهای مسکن و کیسه های گرم در چند روز ابتدایی فتق دیسک ضروری می باشد, اما بهترین توصیه ممکن برای افراد مبتلا به سیاتیک حاصل از فتق دیسک این است که تا حد ممکن فعال باقی بمانند. این بدان جهت توصیه می شود که مطالعات علمی نشان داده اند که تفاوتی بین حالت استراحت و فعال در نتیجه این جراحت وجود ندارد و همچنین شواهدی دال بر مضر بودن فعالیت برای سیاتیک مشاهده نشده است. استفاده از کمربند طبی جهت بهبود پوسچر بدن و کاهش درد در مورد سیاتیک ناشی از فتق دیسک موثر می باشد.
در بعضی موارد فتق دیسک علائم بیمار از طریق قرار گیری در موقعیت کشش نخاعی قابل تسکین می باشد, البته اگر این موقعیت با درد همراه باشد باید از انجام آن خوداری کرد. کشش نخاعی از طریق دراز کشیدن بر روی شکم و شانه را به بالا بردن میسر می شود (شکل زیر). متناوبا, می توان از تجهیزات کششی کمر برای رسیدن به موقعیت کشش نخاعی استفاده کرد.در بیشتر موارد انجام این حرکت باعث بازگشت هسته ژله ای به داخل دیسک می شود و در نتیجه لایه خارجی دیسک ترمیم خواهد شد.
اگرچه علائم سیاتیک بصورت نرمال سریعتر آرام می شود, درمان دیسک بین 6 تا 12 هفته طول می کشد که بطور کامل ترمیم شود و در طول این مدت دیسک به آسیب مجدد همچنان حساس می باشد. به همین دلیل, و بمنظور کاهش احتمال بازگشت مجدد, بیمار باید برنامه های توانبخشی زیر نظر فیزیوتراپ را دنبال کند. این امر شامل بازیابی حرکات نرمال در بخش لامبر کمر و آموزش انقباض عضلات که ساپورت کننده و حمایت کننده کمر است می باشد.
تحقیقات نشان داده اند که تمرینهای مخصوص کمر با نام استقامت هسته ای و پایدار کننده در تسکین درد کمر و بازیابی عملکرد طبیعی کمر موثر می باشد. این تمرینهای کمر مخصوصا در حالتهایی که مشکل ناشی از عادت بد پوسچرال و درد ناشی از دیسک است موثر واقع می شود. از جمله تجهیزات مناسب دیگر جهت کشش کمر و جلوگیری از کمر درد استفاده از توپهای جیم بال و پیلاتس می باشد.
درمان بوسیله دست به شکل کار بر روی ستون فقرات در درمان امراض مرتبط با سیاتیک و دیسک نیز موثر می باشد. این امر باعث تسکین فشار روی ریشه عصب ایجاد شده بوسیله پرولاپس دیسک ویا گازهای نیتروژن تولیدی می شود. تولید این گاز نیتروژن در نتیجه انحطاط دیسک بوده و بیشتر در افراد بالای 40 سال مشاهده می شود.
بیشتر موارد سیاتیک با درمانهای فیزیوتراپی قابل برطرف شدن می باشد, اما موارد خیلی شدید سیاتیک ایجاد شده بوسیله فتق دیسک ممکن است احتیاج به تزریق داروهای استروئیدی و حتی عمل جراحی داشته باشد.
تکنیکهای جراحی با اثر تهاجمی کم در صورتی که هیچکدام از روش های دیگر جواب ندادند و در صورت درد بی امان می تواند مورد استفاده قرار گیرد. این عمل شامل کاهش فشار از روی دیسک می باشد. تعویض (حذف) دیسک روش دیگر از عمل جراحی است که البته اثر دراز مدت آن همچنان تحت بررسی می باشد.
پیشگیری از سیاتیک
پوسچر بدن نقش تعیین کننده ای در توسعه سیاتیک دارد. نشستن برای مدت زمان طولانی و همچنین حالت خمیده داشتن در صورتی که بخش لامبر کمر خمیده باشد فشار بر روی دیسک را افزایش می دهد. این امر موجب انحطاط دیسک و در نتیجه موجب فتق دیسک و درد سیاتیک می شود.
به منظور جلوگیری از وقوع مجدد مشکل, نگهداری از کمر اهمیت ویژه ای پیدا می کند. درک پوسچر مناسب برای دستیابی به این امر مهم می باشد. نمای جانبی ارائه شده از ستون فقرات نشان می دهد که ستون فقرات از منحنی های متعددی تشکیل شده است.
این منحنیها با افزایش ظرفیت تحمل وزن ستون فقرات در مقایسه با حالت ستون فقرات مستقیم می شود. بخش لامبر کمر بصورت یک منحنی رو به جلو می باشد که اگر این وضعیت حفظ شود طرز قرار گیری بدن (پوسچر) بصورت استاندارد می باشد. حفظ این حالت باید در کل فعالیت های روزانه مخصوصا زمان نشستن برای مدت زمان طولانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
استفاده از لامبر رول در بخش پایین کمر و استفاده از ساپورت های نشستن در زمان نشستن می تواند مفید باشد. رانندگی برای مدت زمان طولانی باید اجتناب شود و در صورت لزوم باید زمانهای استراحت به همراه تمرینهای پایداری مناسب در نظر گرفته شود.
در دراز مدت حفظ پوسچر مناسب باعث افزایش پایداری ستون فقرات می شود که این امر از طریق تمرینهای مخصوص پایداری امکان پذیر می باشد. انجام تمرینات پایداری هسته شامل تقویت عضلات شکم و کمر در جهت پیشگیری از بروز این آسیب دیدگی بسیار موثر می باشد.
