این عارضه یکی از آسیبهای رابج ساق در دوندگان مسافتهای زیاد می باشد. این عارضه معمولا با تراشه ساق (Shin Splint) پا اشتباه گرفته می شود و افرادی که تراشه پا دارند فکر می کنند که دچار سندروم کمپارتمنت شده اند.

این عارضه در بخش پایینی پا ورزشکارانیکه مسافت زیادی را می دوند رایج می باشد. در صورت بروز این عارضه, در زمان انجام فعالیت درد ایجاد می شود.

بخش پایینی پا (Lower Leg) بوسیله یک لایه پوششی فیبری که عضله ها را احاطه کرده است به چند قسمت تقسیم شده است. کمپارتمنت قدامی در جلو و بین استخوان تیبیا و فیبولا قرار دارد. این کمپارتمنت دارای عضله هایی می باشد که پا و پنجه را به سمت زانو می کشد. کمپارتمنت میانی در بخش داخلی استخوان تیبیا قرار دارد. عضلاتی که پنجه را در زمان بلند شدن پا خم می کنند مربوط به این کمپارتمنت می باشند. کمپارتمنت خلفی بزرگترین کمپارتمنت می باشد که شامل عضله ساق (Calf) می باشد که به تاندون آشیل متصل می باشدو در زمان دویدن و پریدن قوزک را به سمت پایین هل می دهد. کمپارتمنت جانبی (Lateral) در بخش بیرونی استخوان تیبیا قرار دارد و شامل عضلاتی می باشد که کف پا را به سمت خارج کج می کند.

 

سندروم کمپارتمنت زمانی ایجاد می شود که حجم عضلات, شریانهای خونی و اعصاب برای فضای بین کمپارتمنت خیلی بزرگ می شود. این امر منجر به افزایش فشار و فشرده شدن تمام ساختار درون کمپارتمنت می شود. دو دلیل عمده برای این امر وجود دارد:

·         ورم یا خونریزی درون کمپارتمنت بدلیل جراحت مستقیم

·         افزایش سایز عضله درون کمپارتمنت بدلیل انجام فعالیتهای فیزیکی

 

علائم و نشانه های سندروم کمپارتمنت

علامت اصلی درد می باشد که با انجام فعالیت ورزشی ایجاد می شود. معمولا در حدود بیست دقیقه بعد از شروع به دویدن نمودن درد بتدریج افزایش میابد تا اینکه به نقطه ای می رسد که فرد بیش از آن نمی تواند ادامه دهد. درد شبیه حالت گرفتگی عضله می باشد که در نتیجه تنگ شدگی شریانهای خونی, که مانع از رسیدن خون و اکسیژن به عضلات می شود, می باشد. این امر ممکن است منجر به آسیب همیشگی بافت شود. معمولا, هرچند درد بصورت گذرا بوده و با استراحت آرام می گیرد. در بعضی از بیماران افزایش فشار در کمپارتمنت بصورت کشش سفت در بین بافت ها احساس می شود.

تشخیص این عارضه از طریق اسکن م آر آی و اندازه گیری فشار کمپارتمنت می تواند تائید شود. این امر بوسیله تزریق یک سوند به داخل کمپارتمنت و اندازه گیری آن بوسیله یک ترانسدیوسر در زمان انجام فعالیت ورزشی امکان پذیر می باشد. فشار نرمال بین کمپارتمنت پا بین 10 تا 15 میلیمتر جیوه می باشد. مقادیر بیش از 50 میلیمتر جیوه نشانگر سندروم کمپارتمنت می باشد.

درمان سندروم کمپارتمنت

در مواردی که درد با انجام فعالیت ورزشی ایجاد می شود و با استراحت از بین می رود, درمانهای محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و استفاده از کفی کفش مناسب می تواند از شدت علائم بکاهد اما مشکل را برطرف نمی کند. زمانیکه تشخیص سندروم کمپارتمنت بوسیله اندازه گیری داخل سندروم تایید شد بهترین درمان انجام عمل جراحی می باشد. عمل جراحی شامل استفاده از روشی به نام فاسیاتومی سطحی می باشد که در آن لایه ای که عضله را احاطه کرده است را برش می دهند تا کمپارتمنت باز شود. این امر باعث تسکین فشار داخل کمپارتمنت می شود.

این روش جراحی سندروم کمپارتمنت باید با یک توانبخشی تهاجمی بوسیله یک فیزیوتراپ متخصص همراه باشد تا از انقباض بافت اسکار جلوگیری کند زیراکه ممکن است که بافت درون کمپارتمنت را محدود کند و در نتیجه عمل جراحی بی فایده باشد. ورزش پمپینک قوزک در حالت پای رو به بالا باید به سرعت آغاز شود زیراکه این تمرین باعث کشیدگی بافت اسکار می شود و کمک به ازبین رفتن ورم می کند. استفاده از کیسه های یخی جهت تسکین ورم نیز مفید می باشد.

براساس آرمانهای جراح و کمپارتمانی که مورد عمل جراحی قرار می گیرد, بازگشت به راه رفتن عادی بعد از 5 تا 6 روز بعد از عمل امکان پذیر می باشد. تمرینهای با تحمل وزن جزئی مانند دوچرخه سواری ثابت می تواند بعد از آن آغاز شود و فعالیتهای پرشی نیز بعد از 10 تا 14 روز قابل انجام می باشد.

پیشگیری از سندروم کمپارتمنت

فشار زیاد کمپارتمنت ویژگی ای می باشد که بعضی از مردم به ارث می برند, البته بیشتر موارد در اثر فعالیت خیلی شدید ایجاد می شود. متاسفانه, در حال حاضر برای موارد ارثی, هیچ معیار بازگیرنده ای برای پیشگیری از این عارضه وجود ندارد. در سایر موارد توصیه می شود که شدت فعالیتهای ورزشی به صورت تدریجی افزایش یابد و حدالامکان پیش از شروع جلسه تمرینی به مدت 20 دقیقه بدن خود را گرم کنید. اگر بصورت تفریحی ورزش میکنید بهتر است که در بازه های زمانی مشخصی برای خود کمی استراحت در نظر بگیرید.

 

استفاده از کفش و کفی های مناسب در زمان پیاده روی و یا دویدن بمنظور کاهش فشار وارد بر کف پا همواره توصیه می شود.