آرتروز هیپ یا استیوآرتروز هیپ ( مفصل ران با لگن را هیپ گویند) یکی از دلایل عمده درد و سفتی هیپ می باشد که در میانسالی در افراد نمایان می شود.

 استفاده از کلمه استیو آرتروز, برای این عارضه, کمی گمراه کننده می باشد به این دلیل که اشاره به ورم مفصل دارد. اگرچه در اینگونه جراحت نیز مقداری از ورم مفصلی نیز وجود دارد اما دلیل عمده آن, فرآیند پاتولوژیکی که باعث انحطاط هیپ می شود می باشد.  بمنظور درک هر چه بیشتر آرتروز هیپ, بهتر است تا مروری به آناتومی مفصل هیپ داشته باشیم.

هیپ یک مفصل سینویال و سوکتی می باشد. این بدان معنی می باشد که گردی استخوان فمور و سوکت لگن که تشکیل دهنده مفصل هیپ می باشند بوسیله یک کپسول سینویال حاوی مایع سینویال احاطه شده است. مایع سینویال باعث روغنکاری مفصل هیپ شده و یک منبع تغذیه برای بافتهای مفصل ایجاد می کند.

سطح مفصل توپی و سوکتی بوسیله یک غضروف زجاجی پوشیده شده که باعث ایجاد یک حرکت بدون اصطکاک در مفصل می شود. همچنین, یک ساختار گرد در اطراف حلقه و سوکت وجود دارد که به آن استابیولار لابریوم (Acetabular Labrum) می گویند. وظیفه لابریوم جذب ضربه بوده و از فیبرو غضروف تشکیل شده است. آسیب استابیولار لابریوم در حین فعالیت های ورزشی باعث احتمال پیدایش آرتروز هیپ می شود. هر دو قسمت توپی و سوکت تحت تاثیر این آرتروز قرار می گیرند.

آسیب غضروف زجاجی می تواند بر اثر یک جراحت ورزشی ایجاد شود اما بیشتر اوقات بر اثر تنش های مکرر در یک بازه زمانی بلند مدت ایجاد می شود که این امر درنتیجه استفاده مفرط مفصل برای مقاصد ورزشی و کاری می باشد. در اکثر افراد علائم و نشانه ها تا میانسالی خود را نشان نمی دهند در حالیکه فرایند ایجاد آرتروز از سالها پیش آغاز شده و این خرابی اگر با جراحت همراه باشد نیز شتاب بیشتری به خود می گیرد.

غضروف زجاجی به صورت عادی یک سطح صاف بوده که ایجاد یک حرکت بدون اصطکاک می کند اما آسیب اولیه سطح رویی این لایه باعث ایجاد یک ظاهر سائیده شده می کند. همزمان با افزایش تنش, این سطح سائیده شده تبدیل به یک شیار و درز در سطح غضروف مفصلی می شود که باعث رویت استخوان زیری می شود به صورتی که تماس استخوان با استخوان ایجاد می شود ( که به آن آرتروز گویند).

با افزایش ساییدگی, استخوان زیرین مانند یک سطح پولیش شده می شود که با افزایش سایش میکرو شیارها نمایان می شوند. عکس العمل طبیعی بدن در مقابل این پدیده, تلاش برای بازسازی میکروشیارها از طریق گذاشتن استخوان بیشتر است, که این امر منجر به ضخیم شدن استخوان زیرین می شود که از طریق اشعه ایکس قابل رویت می باشد. ازجمله موارد دیگری که از طریق اشعه ایکس قابل رویت می باشد تشکیل کیست استخوان در سطح استخوان زیر سطح مفصل می باشد.

همزمان با تغییرات غضروف مفصلی و استخوان زیرین, آرترز باعث ایجاد تغییرات بافت نرم می شود. تغییرات استخوانی که تغییر مفصلی را به همراه دارد باعث کشیدگی لیگامانها که مفصل را ساپورت می کنند می شود. همچنین ضخامت و انبساط کپسول, که مفصل را احاطه می کند, بوجود می آید که هر دو این موارد رفته رفته بدتر می شوند.

علائم و نشانه های آرتروز هیپ

درد هیپ متداولترین درد آرتروز هیپ می باشد. این درد می تواند در اطراف کشاله ران (groin) حس شود, اما ممکن است این درد از پایین به ران و بالا به کمر منتشر شود. چنانچه آرتروز بدتر شود و عضلات ضعیف تر شوند اغلب pronounced limp وجود دارد. ضعف عضله گلیوتیل (Gluteal) به این معنی می باشد که هیپ متاثر شده به آرترز با هر قدم دچار ریزش می شود. به این عارضه ترندلنبرگ راه رفتن (Trendelenburg Gait) گفته می شود. تشخیص آرتروز هیپ با استفاده از تصاویر اشعه ایکس قابل تایید می باشد که بصورت از دست رفتن فضای بین مفصل دو استخوان میی باشد.

اگرچه آرتروز هیپ یک بیماری پیشرونده می باشد اما علائم و نشانه های وضعیت به ندرت در یک مد خطی بدتر می شود. اغلب, افراد در سنین سی یا چهل سالگی چه در حین فعالیت ورزشی و یا فعالیت روزانه بروز درد مفصل را تجربه می کنند. این تشدید درد ممکن است که برای 48 ساعت طول بکشد و معمولا شامل سفتی (مخصوصا در صبح), درد و ورم در ناحیه تحت تاثیر می باشد.

شدت درد با استفاده از استراحت و داروهای NSAID تجویز شده توسط دکتر قابل کاهش می باشد. استفاده از کیسه های یخی بمدت بیست دقیقه در هر دوساعت بمنظور کاهش درد و ورم بین بافتها موثر می باشد.

زمان قابل توجهی ممکن است بگذرد تا دوباره این بروز آرتروز خود را نمایان سازد اما هر زمان که این عارضه بروز نماید نسبت به زمان قبل شدت بیشتری خواهد داشت. همچنان با گذشت زمان و اعمال تنش بر روی مفصل فاصله بین هر بار تشدید درد کمتر می شود تا جائیکه فرد آسیب دیده حتی در زمان استراحت نیز این درد را تحمل می کند.

با پیشروی هرچه بیشتر آرتروز علائم آغاز درد با فعالیت زیاد و همچنین سکون زیاد آغاز می شود. اگرچه در ابتدای شدت درد استراحت ضروری می باشد اما در مراحل بعدی بیماری عدم استفاده از مفصل باعث وخیم تر شدن شرایط می شود. به این دلیل که پایداری دینامیکی ایجاد شده توسط ماهیچه های اطراف مفصل براثر عدم حرکت ضعیف می شود که این امر خود تنش زیادی بر روی رباط ها و در نتیجه سطح تماس می گذارد و در نتیجه درد بیشتری حاصل می شود. در مراحل نهایی آرتروز که حتی در زمان خواب نیز درد وجود دارد لذا عمل جراحی تعویض مفصل تنها راه باقی مانده است.

درمان آرتروز هیپ

در واقع هیچ چیز بهتر از آموزش افراد در درمان این آسیب دیدگی موثر نمی باشد. از طریق درک مکانیزم آرتروز افرا می توانند تغییراتی در شیوه زندگی روزمره خود بوجود بیاورند تا از طریق آن آرتروز را به نحوی مدیریت کنند. بطور خلاصه افراد باید به این امر واقف باشند که تحرک بیش از حد و عدم تحرک بیش از حد هر دو از عواملی می باشند که باعث بدتر شدن شرایط می شوند. فیزیک هر فردی متفاوت با فرد دیگری می باشد اما با گذشت زمان و کسب تجربه هر فردی می تواند یاد بگیرد حد بهینه فعالیت نقطه آسیب دیده در چه حد می باشد.

در مراحل ابتدایی جهش شدید درد استفاده از داروهای ضد ورم و مسکن جهت کاهش درد بهترین روش می باشد.  استفاده از کیسه های یخی جهت تسکین نقاط گرم دردناک موثر می باشد. استفاده از کیسه های یخی بمدت 20 دقیقه در هر دو ساعت توصیه می شود.

بعضی از افراد آسیب دیده پوشیدن شلوار گرم جهت ایجاد ساپورت را مفید می دانند. اینگونه از شلوارها در دماهای پایین نیز می توانند درجه حرارت عضلات را بالا نگه دارند.

با تشخیص آرتروز باید استراتژی های بلند مدتی برای درمان آن در نظر گرفته شود به نحوی که استقامت و بازه حرکتی هیپ حفظ شود و درد و ورم نیز از بین برود. یک روش معقول می تواند مانع از پیشروی آرتروز و در  نتیجه درد بیشتر می شود.

درمان آرتروز در هر فردی متفاوت می باشد و یک ارزیابی کلی توسط یک فیزیوتراپ می تواند باعث تشخیص فرآیندهای مخرب در جهت بدتر شدن شرایط شود و به محض تشخیص فیزیوتراپ سعی بر آن دارد که این مشکلات را برطرف کند. از طریق اصلاح نحوه انجام کارهای روزمره و یا تغییر موقعیت تجهیزات می تواند باعث شود تا بار زیادی بر هیپ وارد نشود. مشکل عمده ممکن است در نتیجه اندام نادرست فرد باشد.

جایی که مفصل هیپ آسیب دیده است نگهداری بازه کامل حرکتی هیپ باعث کاهش سفتی می شود. اگر به دلیل درد فرد نخواهد بازه حرکتی کامل هیپ خود را استفاده کند ممکن است حرکت هیپ از بین برود. یک فیزیوتراپ از تکنیکهای دست جهت حفظ بازه حرکتی استفاده می کند.

درد در مفصل هیپ می تواند منجر به مهار عضله گلوتئال شود. این امر موجب ناپایداری بیشتر دایره ویسکوز و درد بیشتر می شود که نهایتا منجر به ضعف بیشتر عضله می شود. استفاده از کش های بدنسازی (پیلاتس) در زمان تمرین باعث نگهداری استقامت عضله گلوتئال می شود و ایجاد ساپورت برای مفصل مورد جراحت می شود. این فرآیند استقامتی باید تحت نظر یک فیزیوتراپ انجام شود.

در صورت جراحت مفصل هیپ انجام فعالیت های تحمل وزن باعث بدتر شدن شرایط می شود. راه رفتن بر روی سطوح سخت باعث افزایش تنش در مفاصل شده و برای فرد دارای آرتروز مناسب نمی باشد حتی با استفاده از کفی کفش جذب کننده ضربه. شنا کردن بواسطه طبیعت بدون وزن بودن فعالیت برای فردی که دچار آرتروز می باشد دارای منفعت بیشتری می باشد.

در این زمان عملکرد هیپ با استفاده از انجام فعالیت های بدون وزن در استخر قابل بهبود می باشد. کمربندهای شنا باعث بازگشت سریع به ورزش شنا برای افرادی می شود که دچار آرتروز هیپ می باشند. این کمربندها دور کمر بسته می شوند و به فرد این امکان را می دهد تا بدون اعمال نیرو روی مفصل تمرین کند.

در جائیکه درد هیپ ناشی از آرتروز هیپ باعث کاهش کیفیت زندگی می شود لذا باید عمل جراحی جایگزینی هیپ صورت بگیرد. این روش جراحی در بیشتر موارد یک عمل جراحی موفق می باشد و منجر به ترمیم چشمگیر عملکرد می شود. هرچند, علیرغم پیشرفت های پزشکی در عمل جایگزینی هیپ, هیپ جایگزین شده دارای طول عمر محدودی می باشد. لذا جراحان معمولا عمل جراحی جایگزینی هیپ را برای جوانانی که آرتروز هیپ دارند انجام نمی دهند. برای افراد جوان از روش رویه گذاری مجدد استفاده می شود که در آن یک کلاهک فلزی روی سوکت و یک کلاهک فلزی روی بخش هیپ قرار می دهند.

پیشگیری آرتروز هیپ

علاوه بر جلوگیری بر انجام فعالیت با وزن زیاد و تمرینهای ضربه ای, باید از نشستن برای مدت طولانی در یک موقعیت پرهیز شود. در زمان نشستن باید از بازه های استراحتی بیشتری بمنظور بازگردانی رنج حرکتی هیپ استفاده شود زیرا که غضروف مفصلی تغذیه خود را از مایع سینویال مفصل کسب می کند و لذا این حرکت باعث تامین این منبع تغذیه می شود.

تمرینات بدنسازی, منظم و استاندارد, جهت تقویت عضلات ناحیه هیپ و تنه بمنظور تقویت عضلات و در نتیجه کاهش فشار وارده بروی مفصل هیپ در فعالیتهای روزانه همواره توصیه می شود.